İşitme kaybı, dünya genelinde milyonlarca insanı etkileyen yaygın bir sağlık sorunudur. Çeşitli nedenlere bağlı olarak ortaya çıkabilen bu durum, yaşam kalitesini önemli ölçüde düşürebilir. İşitme kaybının temel nedenlerini anlamak, önleyici tedbirler almak ve doğru tedaviye ulaşmak için atılacak en önemli adımdır.

1. Yaşa Bağlı İşitme Kaybı (Presbiakuzi)

Yaşlanma süreciyle birlikte vücudumuzdaki birçok sistem gibi işitme sistemimiz de doğal bir yıpranma sürecine girer. Genellikle 60 yaş ve üzeri bireylerde görülen bu durum Presbiakuzi olarak adlandırılır.

• İç kulaktaki tüy hücrelerinin zamanla hasar görmesi sonucu oluşur.
• Genellikle her iki kulakta da simetrik (eşit) bir kayıp gözlenir.
• Özellikle yüksek frekanslı (ince) seslerin duyulması ve ayırt edilmesi zorlaşır.

2. Gürültüye Bağlı İşitme Kaybı

Modern yaşamın en büyük problemlerinden biri olan gürültü kirliliği, işitme sağlığını tehdit eden önemli bir faktördür. Uzun süreli veya ani yüksek sese maruz kalmak kalıcı hasarlara yol açabilir.

İnşaat alanları, fabrikalar gibi gürültülü iş ortamları, yüksek sesle müzik dinlemek (özellikle kulaklıkla) veya ani patlama sesleri iç kulaktaki hassas yapıları bozabilir. İyi haber şudur ki; gürültüye bağlı işitme kaybı büyük ölçüde önlenebilir bir durumdur.

3. Genetik Faktörler

Bazı işitme kaybı türleri kalıtsal özellikler taşır. Ailenizde işitme kaybı öyküsü varsa, sizin de bu riski taşıma ihtimaliniz daha yüksektir. Genetik işitme kayıpları:

• Doğuştan (konjenital) olabilir.
• Yaşamın ilerleyen dönemlerinde ortaya çıkabilir.
• Bazı sendromların bir parçası olarak görülebilir.

4. Enfeksiyonlar ve Hastalıklar

Geçirilen bazı hastalıklar ve enfeksiyonlar işitme sistemi üzerinde kalıcı etkiler bırakabilir:

• Çocukluk çağı hastalıkları: Kızamık, kabakulak, menenjit gibi ateşli hastalıklar.
• Kronik orta kulak enfeksiyonları: Tekrarlayan iltihaplanmalar (Otitis Media).
• Otoimmün hastalıklar: Vücudun kendi dokularına saldırması sonucu iç kulağın etkilenmesi.
• Meniere Hastalığı: İç kulak sıvısındaki basınç artışı.

5. İlaçlar ve Toksinler (Ototoksisite)

Bazı ilaçların yan etkileri ne yazık ki işitme kaybına neden olabilir. "Ototoksik" olarak adlandırılan bu ilaçlar, iç kulak hücrelerine zarar verebilir.

• Bazı güçlü antibiyotikler (aminoglikozidler vb.).
• Kanser tedavisinde kullanılan bazı kemoterapi ilaçları.
• Yüksek dozda ve uzun süreli aspirin kullanımı.

Bu tür ilaçların kullanımı mutlaka doktor kontrolünde olmalı ve işitme üzerindeki etkileri takip edilmelidir.

6. Travma ve Yaralanmalar

Baş ve kulak bölgesine alınan fiziksel darbeler işitme kaybının ani nedenlerinden biridir.

• Akustik Travma: Ani ve çok şiddetli bir sese (silah sesi, patlama) maruz kalmak.
• Kulak Zarı Delinmesi: Kulağa yabancı cisim sokulması veya basınç değişiklikleri sonucu zarın zarar görmesi.
• Kafa Travmaları: Trafik kazaları veya düşmeler sonucu iç kulak yapısının veya işitme sinirlerinin hasar görmesi.

7. Doğuştan Gelen Anomaliler

Bazı bebekler, hamilelik sırasında veya doğum anında yaşanan sorunlar nedeniyle işitme kaybı ile dünyaya gelebilirler. İç kulak veya işitme sinirinin yapısal bozuklukları bu duruma örnektir. Yenidoğan işitme taramaları, bu durumun erken tespiti için hayati önem taşır.

8. Tümörler

İşitme ve denge siniri üzerinde gelişen iyi huylu tümörler (Akustik Nöroma), büyüdükçe sinire baskı yaparak işitme kaybına, kulak çınlamasına ve denge problemlerine yol açabilir.